اسپرینکلر(انگلیسی: Fire sprinkler) جزئی از سامانه پاششی اطفاء حریق است. اسپرینکلر سقفی بالا زن (Sprinkler) استفاده گسترده ای در سیستم های اطفای حریق دارد.
طبق آمار هر سال در سراسر جهان بیش از ۴۰ میلیون اسپرینکلر نصب می شود.!
همچنین بیش از ۹۹ درصد از آتش‌سوزی‌ها به تنهایی توسط اسپرینکلر کنترل می‌شوند.
بر اساس آمارهای منتشر شده ۳۷٪ از آتش‌سوزی‌ها با فعال شدن تنها یک اسپرینکلر، ۵۶٪ با فعال شدن کمتر از ۳ عدد و ۸۳٪ از حریق‌ها با بیش از ۳ عدد مهار شده‌اند.
که این آمار نشان دهنده نقش بسیار مؤثر این دستگاه ساده میباشد. و نکته جالب تر اینکه در انگلستان هیچ‌یک از ساختمان‌های مجهز به سیستم اطفا حریق اسپرینکلر دچار خسارت‌های سنگین و مرگ ناشی از حریق نشده‌اند.سامانه پاششی اطفا حریق در ساختمان ها و برج های بلند مرتبه از درجه اهمیت خاصی برخوردار می باشند .
اساس کار اسپرینکلر به یک صورت است، با افزایش حرارت در فضای اتاق شیشه شکسته شده، مسیر آب به سمت آب فشان روانه می شود و با پاشیدن آب آتش سوزی مهار میشود. دمای فعال سازی Sprinkler ها برای کاربردها و ارتقاع های مختلف متفاوت است.
رنگ مایع درون شیشه نازل افشانک های شرکت گرین فایر انگلستان با توجه به دمای کارکرد آنها به ترتیب زیر و بر اساس درجه سانتیگراد لیست شده است:
– نارنجی ۵۷
– قرمز ۶۸
– زرد ۷۰
– سبز ۹۳
– آبی ۱۴۱
– بنفش ۱۸۲
سیستم اطفا حریق اسپرینکلر به گونه ای طراحی می شود تا فقط آب نازل های مناطقی که دچار آتش سوزی شده اند را فعال کند و در مصرف آب صرفه جویی می کند.
علاوه بر شیشه و مایع درون آن، اندازه قطر لوله ها نیز در دو نوع Quick (واکنش سریع) و Standard (واکنش استاندارد) موجود میباشد که نوع Quick عملکرد سریع تری دارد.
